Radziwiłłowa z Zawiszów Maria Ewa (1860–1930), działaczka filantropijna, fundatorka kościołów. Ur. 16 VI, była córką Jana Kieżgajły Zawiszy, ziemianina, archeologa i etnografa, i Marii z Kwileckich, siostrą Magdaleny Radziwiłłowej (zob.).
Poślubiła 17 V 1879 Michała Radziwiłła, właściciela Nieborowa (zob.). W latach osiemdziesiątych w warszawskiej dzielnicy Praga R. założyła kilka szkółek, schronisk i ochron, w których na jej koszt uczono i dokarmiano ubogie dzieci. Wraz z mężem ufundowała przytułek dla bezdomnych chłopców p. n. «Nazaret», którego budowę rozpoczęto w r. 1896 przy ul. Starej 3. W rodzinnych dobrach Dworzec, leżących na pograniczu Białostocczyzny i Nowogródczyzny otworzyła zakład dla młodzieży rzemieślniczej, a także ufundowała kościół. W l. 1892–5 była opiekunką ochrony nr 11 p. wezw. Św. Piotra przy ul. Tamka, należącej do Warszawskiego Tow. Dobroczynności. Po śmierci męża w r. 1903 przeniosła się z Nieborowa na stałe do Warszawy i żyła w bardzo skromnych warunkach. Ze swej fortuny wielkie środki przeznaczyła na budowę kościołów. W r. 1907 rozpoczęto budowę z jej funduszy wielkiej Bazyliki Najśw. Serca Jezusowego przy ul. Kawęczyńskiej 53 w Warszawie; ukończono ją w stanie surowym w r. 1917, a zgodnie z życzeniem R-ej opiekę nad tą świątynią powierzono salezjanom. Ufundowała niewielki drewniany kościół na Nowym Bródnie w Warszawie pod wezw. Matki Różańcowej (1909). Ofiarowała plac pod budowę kościoła p. wezw. Matki Boskiej Zwycięskiej na Kamionku w Warszawie, z jej funduszy przerobiono barak na kaplicę p. wezw. Św. Jadwigi również w Warszawie. Zmarła 6 VI 1930 w Warszawie na skutek potrącenia przez rowerzystę. Pochowana została w podziemiach kościoła Św. Krzyża w Warszawie.
Z małżeństwa z Michałem Radziwiłłem, R. dzieci nie miała.
Żychliński, VII 92; – Kościoły Warszawy, W. 1982 s. 176; Kościoły Warszawy w odbudowie, W. 1956 s. 33, 37; – Prus B., Kroniki, W. 1964 XIV; Sprawozdanie Warszawskiego Tow. Dobroczynności za r. 1892, W. 1893; toż za l. 1893–5; – „Gaz. Świąteczna” 1930 nr 2577 s. 3; „Gaz. Warsz.” 1930 nr 163B s. 5; „Kur. Warsz.” 1930 nr 155 s. 32, nr 156, wyd. wieczorne, s. 13; „Rzeczpospolita” 1930 nr 159 s. 4; – B. Narod.: rkp. 2975; B. Ossol.: rkp. 11790 II.
Stanisław Konarski